Lekcja13 - odmiana czasowników przez osoby

Źródło

Odmiana czasowników w języku niemieckim jest niezwykle ważna. Już sama nauka odmiany czasowników regularnych może być dla wielu z was nie lada wyzwaniem, chociaż zasady są niezwykle proste. Dochodzi jeszcze do tego odmiana czasowników mocnych, których niestety trzeba nauczyć się na pamięć. Jednak gdy opanujecie podstawowe czasowniki nieregularne oraz nauczycie się odmieniać czasowniki słabe, będziecie mogli budować poprawnie zdania w języku niemieckim. 

Ćwiczenie czyni mistrza. Dlatego w kolejnych lekcjach będziemy zajmować się właśnie odmianą czasowników przez osoby w języku niemieckim.

Czasowniki słabe- odmiana przez osoby

Odmiana czasowników słabych przez osoby w języku niemieckim jest bardzo prosta. Do tematu czasownika dodajemy odpowiednią końcówkę:

ich- e
du- st
er/ sie/ es- t
wir- en
ihr- t
Sie- en

Co to jest temat czasownika? 

Od czasownika w bezokoliczniku odejmujemy końcówkę en lub n i to co pozostaje to jest nasz temat czasownika.  Np.:

• czasownik machen- robić

ich mache
du machst
er/ sie/ es macht
wir machen
ihr macht
Sie machen

Czasowniki słabe, których temat kończy się na t i d oraz na grupy spółgłoskowe kończące się literą m lub n ( ffn, chn, tm )

Czasowniki słabe, których temat kończy się na t i d oraz na grupy spółgłoskowe kończące się literą m lub n ( ffn, chn, tm ) otrzymują w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej oraz 2 osobie liczby mnogiej samogłoskę e plus końcówkę. Np.:

• słowo arbeiten- pracować

Człon główny to arbeit

Ich arbeite
Du arbeitest
Er/ sie/ es arbeitet
Wir arbeiten
Ihr arbeitet
Sie arbeiten

Lub słowo finden- znaleźć

Człon główny to find

Ich finde
Du findest
Er/ sie/ es findet
Wir finden
Ihr findet
Sie finden

Zastanawiacie, się dlaczego takie komplikacje?
Zobaczmy jak wyglądał by ten czasownik w drugiej osobie liczby pojedynczej jeśli nie dodali byśmy literki e. Odmiana wyglądała by następująco: du arbeitst. Potraficie wymówić? 😉 Chyba jest ciężko. Zasady nie są trudne. Wystarczy się z nimi zapoznać, trochę poćwiczyć i z czasem literkę e będziecie dodawać automatycznie, gdyż inaczej się po prostu nie da.

Czasowniki o temacie zakończonym s, ß , x, z, tz 

Czasowniki o temacie zakończonym s, ß , x, z, tz tracą w drugiej osobie liczby pojedynczej końcówkę s. 

Przykład? We wcześniejszych lekcjach poznaliście już słowo heißen. Przyjrzyjmy sie?

Du heiß-t

Tematem jest słowo heiß. Nie ma tu jednak typowej dla drugiej osoby liczny pojedynczej końcówki st. Jest samo t.
Zwróćcie uwagę, że czasowniki te w drugiej i trzeciej osobie mają taką sama formę.

Czasowniki zakończone na eln

Czasowniki zakończone na eln tracą w odmianie w 1. osobie liczby pojedynczej e w temacie.

Np. słowo angeln, ktore znamy z lekcji o hobby.
Ich angle a nie ich angele
( tutaj obie wersje poprawne )

Czasowniki mocne- odmiana przez osoby

Czasowniki mocne w języku niemieckim w drugiej i trzeciej osobie bardzo często zmieniają samogłoskę rdzenną.

Do takich czasowników mocnych należy np. 

• słowo helfen- pomagać

Człon główny to helf. Jeśli byłby to czasownik slaby w drugiej osobie mówilibyśmy helfst. Niestety tutaj samogłoskę e zastępuje samogłoska i.

Ich helfe
Du hilfst
Er/ sie/ es hilft
Wir helfen
Ihr hilft
Sie helfen

Kolejny przykład

Słowo essen- jeść

Ich esse
Du isst
Er/ sie/ es isst

- Słowo backen. Kto z was piecze często dla podopiecznych? Słowo z pewnością się przyda. W słowie backen człon główny to back. No tak. Myślicie pewnie- „ przecież tu nie ma litery e". Ano nie ma 😂. W tym słowie literka a otrzymuje umlaut. Czyli dwie kropeczki nad a i jest wymawiana jak e. Zapewne pamiętacie to z drugiej lekcji, gdzie po krotce napisałam jak czytamy niektóre specyficzne dla języka niemieckiego litery oraz połączenia liter.

Odmiana czasownika backen przez wszystkie osoby:

Ich backe
Du bäckst; backst
er/sie/es bäckt; backt
wir backen
ihr backt
sie/Sie backen

Jeszcze jeden przykład?

fahren- jechać

Ich fahre
Du fährt
Er/ sie/ es fährt

Skąd wiedzieć, które czasowniki są mocne a które słabe? Niestety trzeba się tego nauczyć. Czasowniki mocne, czyli nieregularne znajdziecie na końcu każdego słowniczka. Trzy formy podstawowe oraz formy w drugiej i trzeciej osobie. Trochę tego jest. W kolejnych lekcjach stworzę specjalnie dla Was listę najważniejszych czasowników nieregularnych. Ale wszystko w swoim czasie. W kolejnej lekcji chciała bym Wam powiedzieć o czasownikach modalnych.
Trochę dużo tej wiedzy jak na raz. Najważniejsze to końcówki czasowników przy odmianie przez osoby. Z resztą poradzicie sobie z czasem. W razie wątpliwości zawsze można zerknąć do lekcji. Odmianę każdego czasownika można znaleźć bez problemu w internecie. Gdy nie jesteście pewni zapraszam na

https://pl.bab.la/koniugacja/niemiecki

Poza tym pamiętajcie, że w języku niemieckim nie ma czegoś takiego jak osoba domyślna i jeżeli budujemy zdania odmieniony czasownik używamy razem z osobą. Np.

Ich verstehe alles.
Sie lernt fieissig.
Wir sind Ausländer.

Verstehen- rozumieć
Fleißig- pilna
Ausländer- obcokrajowiec

Cierpliwości. Nie od razu Rzym zbudowano.