Lekcja14 - czasowniki modalne

Odmiany czasowników modalnych musimy nauczyć się na pamięć!

Określają one nasz stosunek do danej czynności- przyzwolenie, możliwość, konieczność, powinność i życzenie. Występują najczęściej z czasownikiem w bezokoliczniku, który idzie na koniec zdania.
Mogą również występować bez czasownika
( czasownik jest domyślny ).
Np. Ich kann Deutsch ( sprechen w domyśle ).

mögen ( lubić, chcieć )
ich mag
du magst
er/ sie/ es mag
wir mögen
ihr mögt
sie/ Sie mögen

Przykłady:
Ich mag keine Fertigprodukte.
( nie lubię żywności wysoko przewożonej )    
Ich mag frieche Produkte.
( lubię świeże produkty )
Ich mag reisen. ( Lubię podróżować )

O czasowniku mögen pisałam już w lekcji o hobby. Zapraszam do powtórki z tej lekcji.
Formy trybu przypuszczającego czasownika mögen są często stosowane jako forma grzecznościowa  wyrażająca życzenie lub pragnienie.

ich möchte
du möchtest
er/ sie es möchte
wir möchten
ihr möchtet
sie/ sie möchten

Przyklady:
Was möchten Sie?
( co pan chciałby? )
Ich möchte eine putenkeule.
( chciałbym jedno udko z indyka )
Ich möchte schlafen gehen.
( chciałabym iść do lóżka )                                    
Möchten Sie schlafen gehen?
( chciałaby/ chciałby pan/ pani iść spać?            
Möchtest du schlafen gehen?
( chciała/ chciał byś iść spać? )                            
Was möchten Sie am heiligen Abend essen?    
( co chciałaby Pani/ Pan jeść w wigilię? )
Was möchten Sie am Weinachten machen?    
( co chciałaby Pani/ Pan robić na Boże Narodzenie? )                                          
Wann möchtest du nach Hause fahren? )        
( kiedy chciałabyś jechać do domu )                
Ich möchte in 4 Wochen nach Hause fahren.
( chciałabym jechać do domu za 4 tygodnie )
Ich möchte gerecht behandelt werden.            
( Chciałabym być traktowana sprawiedliwie )

Przy okazji zwróćcie uwagę jak w pytaniu podmiot z orzeczeniem zmieniają miejsce w porównaniu do zdania oznajmującego. – Pytanie: Moechtest du?, zdanie twierdzące: Ich moechte...

dürfen (móc w znaczeniu mieć pozwolenie)
ich darf
du darfst
er / sie / es darf
wir dürfen
ihr dürft
sie / Sie dürfen

Przykłady:

Du darfst jetzt gehen.
( możesz teraz iść )          
Ich darf Ihnen die Medikamente nicht verabreichen.
( nie mogę aplikować pani/ panu lekarstw )
Darf ich auch was dazu sagen?
( czy mam prawo też coś powiedzieć w tym temacie? )
Darf ich Ihren Teller nehmen?                            
( mogę zabrać pana/ pani talerz? )
Darf ich auchIhnen helfen?
( mogę pomóc? )
Darf ich telefonieren/ Telefon benutzen ?        
( mogę zatelefonować/ użyć telefonu?)
Du darfst jetzt eine Pause machen.
( mogę zrobić przerwę? )
Hier darf man nicht parken.
( tutaj nie można parkować )
Darf ich was dazu sagen?
( czy mogę coś powiedzieć? )
Darf ich Ihnen dabei helfen?
( mogę pani/ Panu przy tym pomóc? )
Darf ich vom Tisch aufstehen?
(Mogę wstać od stołu? )

Lub skrócona forma jeśli z zachowania można sie domyślić o co chodzi np. Darf ich? Np. Chcesz pomóc podopiecznej ściągnąć płaszcz, zabrać talerz, wziąć pilota z dłoni by przełączyć program itd. Itp.

können (móc, umieć, potrafić)
ich kann
du kannst
er / sie / es kann
wir können
ihr könnt
sie / Sie können

Przykłady:

Das kannst du so nicht machen!
( nie możesz tego tak robić ).
Kann ich jetzt bitte gehen?
( mogę teraz iść )
Ich kann gut Deutsch sprechen.
( potrafię dobrze mówić po niemiecku )
Ich kann nicht laut/ schön singen.
( nie potrafię śpiewać głośno/ pięknie)
Du kannst hier preiswert/ billig einkaufen.
( możesz tu korzystnie/ tanio robić zakupy )
Wo kann ich preiswert einkaufen?
( gdzie mogę korzystnie robić zakupy? )
Du kannst hier alles was du willst kochen.
( możesz gotować tu wszystko co chcesz )
Kannst du mir bitte beim Anziehen/ Ausgehen helfen?
( możesz mi pomoc przy rozbieraniu/ wychodzeniu pomoc? )
Können wir bitte spazieren gehen?
( możemy iść na spacer? )

müssen (musieć)
ich muss
du musst
er / sie / es muss
wir müssen
ihr müsst
sie / Sie müssen

man muss (trzeba)

Przykłady:

Ich muss Früh aufstehen.
( muszę wcześnie wstać )
Ich muss jetzt ausgehen.
( muszę teraz wyjść )
Sie müssen heute zum Arzt gehen.
( musi pan/ pani dzisiaj iść do lekarza )
Sie müssen sich untersuchen lassen.
( musi pani/ pan dać się przebadać )
Ich muss es gar nicht machen.
( wcale nie muszę tego robić )
Ich muss hier nicht sitzen.
( nie muszę tu siedzieć )

sollen (mieć powinność, obowiązek)
ich soll
du sollst
er / sie / es soll
wir sollen
ihr sollt
sie / Sie sollen

Sie müssen viel trinken/ gesund essen/ Medikamente nehmen/ aufstehen.
( pan/ pani musi dużo pić/ zdrowo jeść/ brać tabletki/ wstać )

wollen ( chcieć )
ich will
du willst
er / sie / es will
wir wollen
ihr wollt
sie / Sie wollen

Przykłady:

Ich will hier bleiben.
( chcę tu zostać )
Ich will hier auf keinem Fall bleiben.
( nie chcę tu zostać w żadnym wypadku )
Ich will alleine kochen.
( chcę gotować sama )

Powodzenia we wkuwaniu. Proszę przy okazji zwrócić uwagę na szyk w zdaniach pytających i oznajmujących.