Praktyczne porady, jak postępować z osobą chorą na demencję, która ucieka z domu

Demencja to choroba, która może być niezwykle uciążliwa dla osoby zajmującej się seniorem. Osoby z odpowiednim wykształceniem bywają bezradne. Trudno dziwić się osobom spoza branży opiekuńczej, którym przychodzi opiekować się własnym rodzicem. W Polsce opieką nad seniorem często zajmuje się rodzina. Większość domowników nie ma wykształcenia oraz doświadczenia w postępowaniu z chorymi na demencję. Jest im ciężko zdobyć wiedzę na temat choroby, jaką jest demencja. Zwłaszcza wiedzę praktyczną, która mogłaby ułatwić opiekę nad seniorem.

Senior ucieka z domu

Niezwykle uciążliwym objawem demencji jest uciekanie seniora z domu. W rzeczywistości senior najczęściej nie chce uciekać z domu, lecz pragnie do niego wrócić. Świadomość tego znacznie ułatwi nam postępowanie w takich sytuacjach. Chory na demencję może sprawiać wrażenie osoby poczytalnej, a chwilę później jego osobowość zmienia się o sto osiemdziesiąt stopni. Dzieje się tak, gdyż „przenosi się” on w czasie. Powraca do okresu, gdy żyła jego partnerka, gdy chodził do szkoły, lub gdy był świadkiem traumatycznych wydarzeń w czasie wojny. Gdy senior odczuwa ogromną potrzebę opuszczenia miejsca zamieszkania, ciężko go przed tym powstrzymać.

Istnieją cztery główne metody postępowania, gdy senior ucieka z domu.

Uświadamianie seniora, że jest w domu

Przy wczesnym stadium choroby oraz odrobinie szczęścia uświadamianie seniora, że znajduje się on we własnym domu, może się udać. Wystarczy wskazać na znajome mu przedmioty, zdjęcia na ścianach, czy też na mieszkańców.

Poznanie powodu, dla którego senior chce opuścić dom oraz małe kłamstewko

Jeśli uświadamianie seniora, że znajduje się w domu, nie pomaga, należy spróbować zrozumieć, w jakiej sytuacji znalazła się osoba chora. Zadając pytania, dowiemy się, dlaczego senior chce opuścić mieszkanie. Wówczas pomocna okaże się nasza wyobraźnia i małe kłamstewko.

Przykłady z życia wzięte

Seniorka ma gości. W pewnym momencie zaczyna się niecierpliwić. Okazuje się, że jest przekonana, że jest nauczycielem i za chwilę ma zajęcia w szkole. Żegna się ze wszystkimi i przeprasza, że musi wyjść. Nauczyciel? Zajęcia w szkole? Seniorka nigdy nie była nauczycielem. Do tego nie pracuje od lat. Co zrobić w takiej sytuacji?

Nie ma sensu zaprzeczać. Należy zachowywać się tak, jakby zachowanie seniorki było najnormalniejsze w świecie. Dziękujemy za gościnę, zaczynamy się żegnać. W międzyczasie jeden z domowników, może spróbować oszukać seniorkę, mówiąc, że właśnie dzwoniono ze szkoły i zajęcia zostały odwołane z powodu awarii instalacji gazowej. Lekko wypowiedziane słowa „Ach, co za szczęście. Goście nie muszą jeszcze wychodzić. Komu zrobić herbaty. Mamo, pomożesz mi?” nadadzą kłamstwu autentyczności oraz zajmą seniorkę na jakiś czas.

Senior ogląda telewizję. W wiadomościach pada informacja o zaginionej dziewczynce. Senior zaczyna się ubierać. Na pytanie, co robi, odpowiada, że zginęła dziewczynka i on idzie jej szukać. Nie pomaga tłumaczenie, że dziewczynka zaginęła w zupełnie innym województwie. Co zrobić w takim przypadku?

Słowa „Poczekaj, ubiorę się i pójdę z Tobą. Co dwie pary oczu, to nie jedna” uspokoją na chwilę seniora. Opuszczamy pomieszczenie na jakiś czas, po czym wracamy ubrani w kurtkę z szalem w rękach i oświadczamy, że w radio właśnie podano informację, że dziewczynka się znalazła. Aby nie budzić podejrzeń, można wymyśleć barwną historyjkę, że np. dziewczynkę znalazł dozorca, który przed zamknięciem szkoły sprawdzał wszystkie pomieszczenia, a ona zatrzasnęła się w toalecie.

Odwrócenie uwagi seniora

Jak odwrócić uwagę seniora, by nie chciał "uciekać" z domu?

Pomoc w wykonywaniu czynności domowych

Gdy zawodzi nas nasza wyobraźnia, a senior okazuje się zbyt sprytny, by dać się oszukać, warto spróbować odciągnąć seniora od chęci opuszczenia domu, prosząc go o pomoc w wykonaniu łatwych prac domowych tj. wycieranie naczyń, składanie ręczników, wycieranie kurzy, podlewanie kwiatów. Senior koncentrując się na wykonaniu przydzielonego mu zadania, najprawdopodobniej zapomni, że chciał iść do domu lub nawet przestanie czuć się obco we własnym domu.

Oglądanie starych zdjęć

Aby odwrócić uwagę seniora, można zaprosić go do oglądania albumu ze zdjęciami. Oglądanie starych zdjęć to świetne zajęcie dla osoby chorej na demencję. Przypomni ona sobie zdarzenia z życia, da mu to poczucie bezpieczeństwa, powróci świadomość, że jest we własnym domu.

Gry planszowe/ gra w karty z seniorem

Kolejnym sposobem na odwrócenie uwagi seniora są gry planszowe lub gra w karty. Trzeba pamiętać o tym, aby wybrać grę, która nie będzie zbyt trudna dla seniora. Ważne jest, by podczas gry z osobą chorą na demencję grać w miarę dobrze. Jeśli senior zauważy, że dajemy mu fory, może stwierdzić, że mamy go za osobę ograniczoną intelektualnie i może poczuć się urażony. Dobra gra przeciwnika budzi w nim natomiast uśpione ambicje. Chęć zwycięstwa powoduje, że angażuje się w grę ze zdwojona siłą.

Pozwolenie seniorowi na opuszczenie domu

Gdy żaden z wyżej wymienionych sposobów nie działa, nie pozostaje nam nic innego, jak zezwolenie seniorowi na opuszczenie domu. Czasami wystarczy spacer. Musimy być jednak przygotowani na to, że podopieczny nie zadowoli się zwykłym spacerem, tylko będzie podążał w kierunku przystanku autobusowego. Tutaj ponownie najlepszym wyjściem z sytuacji jest drobne kłamstewko np. że mamy dzień świąteczny i autobusy nie kursują.

Przykład z życia wzięty

Seniorka spakowała się do dwóch siatek i oświadcza, że idzie do domu. Z toreb wystają upchane w nich poduszki jaśki.

Pozwalamy seniorce wyjść. Bierzemy klucze od auta. Obserwujemy, w którym kierunku idzie. Gdy oddali się od domu o kilkaset metrów, podjeżdżamy i pytamy: „Dokąd idziesz? Do domu? Podwieźć cię? Jadę w tym samym kierunku”. Pomagamy wsiąść seniorce do auta, robimy krótką przejażdżkę po miejscowości i wracamy do domu.

Senior ucieka z domu seniora

Senior ucieka z domu również w domach starców. W niektórych domach seniorów pracownicy stawiają ławeczkę z napisem przystanek. Chorzy na demencję seniorzy, którzy chcą jechać do domu, siadają na niej i czekają na autobus. Słyszałam o domu spokojnej starości, gdzie kilkakrotnie w ciągu dnia wysyłano kierowcę na pobliski przystanek. Mieszkańcy domu seniora, którzy chcieli wrócić do domu, przesiadywali bowiem na nim, czekając na autobus.

Uświadamianie seniora, że znajduje się w domu, poznanie powodu, dla którego chce opuścić dom oraz małe kłamstewko, odwrócenie jego uwagi, czy też wyjście na spacer to cztery sprawdzone metody postępowania w sytuacji, gdy senior ucieka z domu. Niektórym z was okłamywanie seniora może wydawać się nieetyczne. Niestety w tej chorobie cel uświęca środki. Dla osoby chorej na demencję niezwykle ważny jest spokój. Dodatkowy stres ma ogromny wpływ na rozwój choroby. Oczywiście przy wymyślaniu takich historii istnieje ryzyko, że senior zapamięta właśnie te zmyślone historie i będzie o nich opowiadał. Poza tym otoczenie obserwując nas, może pomyśleć, że to my postradaliśmy zmysły. Warto więc poinformować osoby związane z opieką seniora o swoich metodach postępowania w krytycznych sytuacjach. W opiece nad osobą chorą na demencję potrzebna jest nie tylko olbrzymia cierpliwość, ale jak widać, olbrzymia wyobraźnia i natychmiastowa reakcja.