Co właściwie znaczy słowo "sztela"

 Nauka języka niemieckiego

Słowo "sztela" stało się powszechnie używane przez osoby mające styczność z branżą opiekuńczą. Coraz częściej pojawia się ono w licznych artykułach (nie tylko na moim blogu). W wyszukiwarkę wpisywane są zwroty typu "dobra sztela", "sztela mina", "sztela prywatna". Większość z nas używa słowo "sztela" poprawnie – co jeszcze kilka lat temu nie było takie oczywiste. Ale co tak naprawdę znaczy słowo "sztela" i skąd się ono wzięło?

Zapraszam do zapoznania się z artykułem Öffentlicher Bücherschrank: regały z książkami na ulicach Niemiec.

Opiekunka osób starszych w Niemczech przyszła ze swoją sztelą i usiadła z nią na ławce

Aczkolwiek dzisiaj już chyba żadna opiekunka nie popełni takiego błędu, parę lat temu przeczytałam na forum dla opiekunek wypowiedź pewnej opiekunki, która PRZYSZŁA ZE SWOJĄ SZTELĄ do parku i USIADŁA Z NIĄ na ławeczce. 

Kilka razy musiałam przeczytać to zdanie, by zaskoczyć, o co chodzi. Wydało mi się to zabawne, że opiekunka była przekonana, że sztela to jest osoba, którą się ona opiekuje. 

Morał tej historii nie miał nic wspólnego ani ze sztelą, jako miejscem pracy, ani ze sztelą, jako podopieczną. Opiekunka żaliła się na inne opiekunki, które nie chciały nawiązać z nią kontaktu, pomimo że ona dobrze słyszała, że rozmawiały one po polsku. W sumie szkoda. Może szybko by jej wytłumaczyły, co to znaczy sztela. 

Dla mnie było to wówczas nie do pomyślenia, że ktoś może używać to słowo błędnie. Jeśli się jednak głębiej zastanowić, osoba, która wyjeżdża do Niemiec ze słabą znajomością języka lub nie zna go wcale, może wyłapać słówko "sztela" i rozumieć je z kontekstu. Tygodniami może jej się wydawać, że wie ona, co ono oznacza, aż tu nagle okazuje się, że nie do końca zrozumiała jego znaczenie.

Skąd się wzięło słowa "sztela"

Słowo "sztela" pochodzi od niemieckiego słowa "die Stelle". Wśród opiekunek przyjęła się polska pisownia – połączenie liter "st" wymawiamy bowiem jako "szt". Także sztela to spolszczone niemieckie słowo Stelle. 

Dodatkowo przyjęło ono żeńską końcówkę – adekwatną do żeńskiego rodzajnika "die" tego słowa w języku niemieckim. Aczkolwiek wydaje mi się, że końcówka była raczej "wypadkiem przy pracy".  A może stało się tak dlatego, że znaczenie słowa "die Stelle" w języku polskim także jest rodzaju żeńskiego... Kto to wie. Ale co znaczy słowo "Die Stelle"?  

Znaczenie słowa "sztela"

Zastanawiasz się, co oznacza słowo "sztela"? Sprawdź, czy używasz je poprawnie!

"die Stelle" – miejsce 

"die Stelle" może oznaczać:

• miejsce w najbliższym otoczeniu np. Der Unafall ist an der Stelle passiert (der unfal ist an der sztele pasirt) – w tym miejscu zdarzył się wypadek;
• miejsce w czasie (natychmiast) np. Du gehst an der Stelle in dein Zimmer (du gehjst an der sztele in dajn cimer) – w tym momencie pójdziesz do swojego pokoju;
• miejsce w tekście lub w wypowiedzi np. An der Stelle muss ich dir unterbrechen (an der sztele mus iś dir unterbrehen) – w tym momencie muszę ci przerwać;
• miejsce na przedmiotach np. An der Stelle musst du den Tisch noch mal abwischen (an der sztele must du den tisz noh mal abwiszen) – w tym miejscu musisz stół wytrzeć ponownie;
• miejsce na ciele np. An der Stelle tut es mir weh (an der sztele tut es mija wee) – w tym miejscu mnie boli;
• pozycję w hierarchii np. Wohl meines Kindes steht an der ersten Stelle (wol majnes kindes sztejt an der ersten sztele) – dobro mojego dziecka stoi na pierwszym miejscu.

"die Stelle" – stanowisko, posada, praca

"Die Stelle" oznacza także stanowisko pracy lub posadę. Sztela to nic innego jak posada, którą przyjęliśmy decydując się na wyjazd.

Szukając pracy w Niemczech samodzielnie zamieszczamy ogłoszenie o pracę o następującej treści:

Ich suche eine Stelle als... (iś zuhe ajne sztele als...). Znaczy to, że szuka się pracy jako...

W zależności od sytuacji, w której używamy tego słowa, może się zdarzyć, że ktoś z kontekstu pochopnie wyciągnie wnioski, iż jest to miejsce, w którym się znajdujemy lub nawet (jak zrozumiała wspomniana wyżej opiekunka) osoba, którą się opiekujemy. Jest to błędne tłumaczenie.

Opiekunka decyduje się na sztelę, pracuje na szteli, opuszcza sztelę, trafia jej się dobra lub zła sztela – w znaczeniu posada, praca lub stanowisko. 

Opiekunka nie chodzi natomiast ze sztelą na spacer i nie siada z nią na ławce. 

Można także popsuć sztelę – co robimy bardzo często i mam wrażenie, że bardzo chętnie. 

Czy znaczenie słowa "sztela" oraz skąd się wzięło słowo "sztela" było dla was jasne? A może po tym artykule stało się jednak jaśniejsze, co oznacza słowo "sztela"? Jestem ciekawa, czy używaliście tego słowa świadomi jego znaczenia oraz pochodzenia.