Poszukiwania pracy i ageizm – sytuacja osób starszych na rynku pracy

W starszym wieku poszukiwania pracy ze względu na ageizm mogą być trudne. Osoby po 50. roku życia (a nawet wcześniej) mogą mieć trudności ze znalezieniem zatrudnienia. Tymczasem do emerytury mają one jeszcze kilkanaście lat. Dlaczego starsi kandydaci są postrzegani przez pracodawcę, jako mniej atrakcyjni pracownicy? Co może ich spotkać w miejscu pracy ze strony młodszych kolegów? Jak szukać pracy, gdy się ma 40, 50, 60 lat na karku? Jak przetrwać poszukiwania zatrudnienia, gdy ageizm jest tak powszechny?

Zapraszamy także do artykułu Oferty pracy z podanymi zarobkami – zalety oraz wady.

Ageizm – dyskryminacja ze względu na wiek

Ageizm, znany także pod nazwą wiekizm, to poważny problem naszych czasów. Jest to dyskryminacja ze względu na wiek. Może ona mieć miejsce na wielu płaszczyznach. Ageizm na rynku pracy jest szczególnie dotkliwy. Uniemożliwia on podjęcie pracy w wyuczonym zawodzie lub jakiejkolwiek pracy.

Duża część osób długotrwale bezrobotnych to właśnie osoby w wieku przedemerytalnym. Są oni za młodzi, aby przejść na emeryturę. Jednocześnie dla wielu pracodawców ich wiek stanowi duży problem. Pracownik w wieku pięćdziesięciu lat to w wielu firmach dinozaur. Tymczasem posiada on wiedzę popartą doświadczeniem, z którego mogliby korzystać młodzi pracownicy.

Wystarczy spojrzeć na oferty pracy. Bardzo często pojawiają się ogłoszenia typu:

• "Szukamy pracowników do naszego młodego zespołu";
• "bez doświadczenia";
• "nauczymy Cię wszystkiego"...

Gdzie jest miejsce dla osób, których nie trzeba wszystkiego uczyć? Z ogromnym doświadczeniem zawodowym oraz życiowym?

Sytuacja osób w średnim i zaawansowanym wieku na rynku pracy

Pracownik po 50. roku życia ma wiele do zaoferowania potencjalnemu pracodawcy. Są to:

• doświadczenie zawodowe;
• doświadczenie życiowe;
• umiejętności miękkie, których młodzi ludzie nie nauczą się na studiach.

Osoby starsze starające się o posadę posiadają fachową wiedzę popartą długoletnią praktyką. Wiedzą oni jak rozmawiać z pracownikami, klientami oraz partnerami biznesowymi. Osiągnęli również pewnego rodzaju stabilizację życiową. Są lojalni względem pracodawcy oraz kolegów z pracy. Mimo wszystko często postrzegani są oni jako mniej atrakcyjni kandydaci na oferowane stanowiska. Jest to dyskryminacja ze względu na wiek. Niestety trudno ją udowodnić. 

Poszukiwania pracy – ageizm ze strony pracodawcy

Panuje przeświadczenie, że osoba w średnim lub zaawansowanym wieku nie podoła nałożonym na nią obowiązkom.

Jako problem postrzegane są:

• mniejsza sprawność fizyczna oraz intelektualna;
• większe ryzyko występowania różnego rodzaju chorób;
• problemy z nowoczesnymi technologiami. 

Tymczasem osoba stale aktywna na rynku pracy ciągle się rozwija. W interesie pracodawcy jest organizowanie szkoleń w momencie, gdy do zakładu wprowadzane są nowe technologie lub systemy informatyczne – w szczególności dla osób starszych.

Jeśli wykluczymy pracownika na kilka lat z rynku pracy, faktycznie może powstać luka pod względem znajomości nowości technicznych, systemów informatycznych czy też najnowszych przepisów, które weszły w życie na przestrzeni kilku lat. Sytuacja osoby poszukującej pracy z roku na rok staje się coraz trudniejsza. 

Z czego jeszcze mogą wynikać długie poszukiwania pracy i ageizm, który temu towarzyszy? Pracodawca może mieć następujące obiekcje:

1. Starszy pracownik może mieć trudności, aby porozumieć się z młodszymi kolegami w pracy.
2. Kandydat w średnim lub zaawansowanym wieku może postrzegać swoich młodszych, niedoświadczonych przełożonych jako osoby na nieodpowiednim stanowisku.
3. Względy ekonomiczne – kandydat mający więcej lat oczekuje wynagrodzenia odpowiedniego do swojego wieku oraz doświadczenia. 
4. Starszy pracownik nie pasuje do wizerunku młodej, dynamicznie rozwijającej się firmy.
5. Osoba w sędziwym wieku może nie pasować do nowoczesnego asortymentu lub usług firmy.

Pracodawca woli zatrudnić młodego kandydata, który chcąc zdobyć doświadczenie zgodzi się na mniejsze wynagrodzenie. Jednocześnie będzie on bardziej wydajny, gotowy do pracy po godzinach i będzie wdzięczny za możliwość pracy. 

Wiekizm w miejscu pracy

Dla starszych pracowników znalezienie pracy nie oznacza końca problemów. Mogą oni zostać różnie przyjęci przez kolegów po fachu. Wdrożenie na nowym stanowisku może iść gładko, jak po maśle, lub opornie (niekoniecznie ze względu na nowozatrudnionego kandydata). Starsza osoba może spotkać się z dyskryminacją ze względu na wiek w miejscu pracy. Może ona objawiać się lekceważącym stosunkiem kolegów, wyśmiewaniem, brakiem współpracy, zatajaniem ważnych informacji czy też wykluczeniem. 

Szacunku do osób starszych uczymy się w domu. Niestety nie każdy z nas potrafi czerpać z właściwych wzorców. Agezim w miejscu pracy może przybrać formę mobbingu. Starszy pracownik ze względu na obawy ze znalezieniem nowego zatrudnienia może nawet nie sprzeciwiać się jawnej dyskryminacji. Obowiązkiem pracodawcy jest zapobieganie oraz reagowanie na wszelkiego rodzaju objawy dyskryminacji. 

Jak szukać pracy w średnim i zaawansowanym wieku

Poszukiwania pracy po 50. roku życia mogą być trudne ze względu na wszechobecny ageizm. Jak szukać pracy, gdy mamy więcej lat, niż oczekuje tego pracodawca? Jak rozmawiać z młodymi osobami rekrutującymi, które stawiają nam banalne z naszego punktu widzenia pytania typu, gdzie widzimy się za 10 lat? 

1. Powinniśmy wierzyć w swoje możliwości. Lata pracy, jakie mamy za sobą powinniśmy traktować, jako nasz największy atutu.
2. Powinniśmy zachować profesjonalizm.
3. Warto stale się rozwijać poprzez webinary, podcasty, udział w szkoleniach organizowanych przez pracodawcę, urząd pracy czy też opłacanych samodzielnie. 
4. Nie powinniśmy umniejszać osiągniętych sukcesów zawodowych oraz życiowych, które świadczą o tym, jakimi jesteśmy ludźmi oraz pracownikami. 
5. Powinniśmy stawiać się co najmniej na równi z młodszymi kandydatami, nad którymi mamy przewagę ze względu na długoletnie doświadczenie w branży. 

W poszukiwaniach pracy ageizm nie powinien stanowić dla nas przeszkody. Jeśli sami będziemy postrzegać się jako wartościowych pracowników i nie zniechęcimy się po licznych odmowach, w końcu trafimy na właściwego pracodawcę. Dobry i mądry przełożony będzie potrafił docenić nasze umiejętności, doświadczenie oraz wiek, który jest naszym największym atutem. 

Jeszcze kilka dekad temu to właśnie osoby starsze cieszyły się największym poważaniem wśród społeczeństwa. W pracy starsi koledzy mogą być wsparciem dla młodych kolegów – i odwrotnie. Duży wpływ na to, czy w firmie będzie panowała koleżeńska atmosfera, mają wpływ przełożeni, którzy przydzielają obowiązki swoim pracownikom.