Jak rozmawiać z dzieckiem o wojnie w Ukrainie

 

Wojna, która toczy się w Ukrainie, napawa lękiem nie tylko mieszkańców Ukrainy. Tak naprawdę wstrząsnęła ona całym światem. Polska sąsiaduje z Ukrainą. Sprawia to, że czujemy się nie tylko szczególnie zagrożeni, ale jesteśmy świadkami tego, jakie konsekwencje niesie ze sobą konflikt zbrojny. Ogromne zaangażowanie w pomoc dla uchodźców pokazuje, jak bardzo jesteśmy przejęci zaistniałą sytuacją. Jak rozmawiać z dzieckiem o wojnie w Ukrainie, aby nie potęgować w nim uczucia strachu?

Informacje z otoczenia 

Dzieci są bardzo mądre – chociaż nie posiadają jeszcze tak ogromnej wiedzy, jak ludzie dorośli. Mają one doskonałą umiejętność logicznego myślenia, która może nas zaskoczyć. Obecna sytuacja z pewnością nie umknie ich uwadze. 

Wojna w Ukrainie stała się tematem przewodnim w wiadomościach, w domu, w szkole, na mieście... Być może nasze dzieci wśród szkolnych kolegów mają obywateli z Ukrainy czy też z Rosji. Nie ma sposobu, aby stworzyć wokół dziecka bezpieczną bańkę mydlaną, która zapobiegnie docieraniu do niego zatrważających informacji z Ukrainy.

Wojna w Ukrainie – niepokój wśród osób dorosłych oraz dzieci

Dzieci ogólnie mają mnóstwo pytań. W ten sposób poznają one świat oraz dowiadują się, w jaki sposób on funkcjonuje. Niestety okazuje się, że w Europie – w XXI wieku, po doświadczeniach związanych z drugą wojną światową, na której ginęli nasi dziadkowie oraz pradziadkowie, wojna stała się aktualnym tematem. 

Konflikt zbrojny budzi mnóstwo pytań o nasze bezpieczeństwo oraz przyszłość wśród osób dorosłych. Pomyślmy, ile pytań kłębi się w głowach małych dzieci, dla których również jest to zupełnie nowa sytuacja. Do tego wszystkiego obrazy przekazywane przez media mogą napawać je strachem.

Rozmowa z dzieckiem o wojnie w Ukrainie

Zadaniem rodzica jest wyjście do dziecka oraz poruszenie tematu wojny w Ukrainie. Nie powinniśmy czekać, aż dziecko samo zacznie stawiać pytania. Oczywiście dzieci mogą nas wyprzedzić i zaczną zarzucać nas pytaniami, zanim my sami pomyślimy o tym, aby z nimi porozmawiać. Część z nich może jednak zamknąć się w sobie, a w ich głowach będą powstawały różne fantazje dotyczące wojny w Ukrainie.

Jak zacząć rozmowę z dzieckiem o wojnie w Ukrainie

Obowiązkiem rodziców jest obserwowanie zachowania dziecka. Niepokojące zmiany powinny wzbudzić nasze zainteresowanie. Zmiany takie mogą mieć miejsce w obecnej sytuacji. Rozmowa z dzieckiem na temat wojny w Ukrainie ma na celu:

• zorientowanie się w sytuacji, co nasze dziecko wie na temat wojny oraz jak się z tym czuje;
• udzielenie rzetelnych informacji;
• odebranie dziecku strachu;
• zapewnienie, że jest robione wszystko, abyśmy mogli czuć się bezpieczni.

W pierwszej kolejności powinniśmy więc zainteresować się tym, co nasze dziecko usłyszało na temat wojny w Ukrainie, jak to zinterpretowało oraz czy czuje się zagrożone.

Rzetelne informacje na temat wojny w Ukrainie

Odpowiedzi naszego dziecka powinny być bazą do dalszej rozmowy. Jeśli dziecko posiada błędne informacje, koniecznie powinniśmy je skorygować. Kolejnym krokiem będzie uzupełnienie ich w istotne fakty. Ważne jest, aby słownictwo oraz przekazywane informacje były adekwatne do wieku. Inaczej będziemy rozmawiać z dziećmi w wieku przedszkolnym, a inaczej ze starszymi dziećmi czy z młodzieżą. 

Nie powinniśmy dawać dziecku iluzji bezpieczeństwa, że wojna nie dotrze do Polski, gdyż nie mamy takiej gwarancji. Jeśli tak się nie stanie, dziecko będzie miało do nas żal, poczuje się oszukane i straci do nas zaufanie. Jedyne co możemy zrobić, to wyrazić nadzieję, że tak się nie stanie.

Jak dać dziecku poczucie bezpieczeństwa

Działania Unii Europejskiej oraz krajów spoza UE 

Jedyne co możemy zrobić w obecnej sytuacji, to zapewnić dziecko, że są kraje – w szczególności Unia Europejska, które podejmują działania mające na celu m.in.:

• zakończenie wojny;
• pomoc osobom dotkniętym wojną;
• wyciagnięcie konsekwencji w stosunku do Rosji, która rozpoczęła wojnę, m.in. po to, aby taka sytuacja nigdy więcej nie miała miejsca.

W ten sposób pokażemy, że większość ludzi oraz państw nie chce wojny i dąży do tego, aby została ona szybko zakończona. Z pewnością obecna sytuacja sprawi, że zostaną podjęte odpowiednie działania, które zapewnią nam większe bezpieczeństwo w przyszłości.

Opieka rodziców oraz osób bliskich

Jako rodzic powinniśmy w dalszym ciągu sprawować opiekę nad dzieckiem zważając na to, aby funkcjonowało ono w taki sam sposób, jak dotychczas – wysypiało się, regularnie się odżywiało, bawiło, chodziło do szkoły. Niezwykle ważne jest zważanie na potrzeby dziecka oraz szybka reakcja na niepokojące zachowanie – rozmowa, przytulenie dziecka, zapewnienie, że jest robione wszystko, aby wojna zakończyła się jak najszybciej i nie do tarła do nas.

Jednocześnie nie powinniśmy dawać dziecku fałszywych obietnic twierdząc, że u nas nie będzie wojny. Nie możemy bowiem mieć co do tego pewności. W przeciwnym razie dziecko może stracić do nas zaufanie w momencie, gdy się okaże, że jednak nie jesteśmy bezpieczni. 

Tracąc zaufanie do własnego rodzica dziecko może mieć problemy w budowaniu zaufania do kogokolwiek – także w dalekiej przyszłości. Dlatego nie powinniśmy okłamywać dzieci – nawet, jeśli wydaje nam się, że w ten sposób je chronimy.

Rozmowa o wojnie w towarzystwie dzieci

Rozmowa o wojnie jest również ważna dla nas samych – osób dorosłych. Powinniśmy jednak zwracać dużą uwagę na to, aby nie poruszać tematu wojny w obecności naszych pociech. W zupełnie inny sposób rozmawia się bowiem miedzy sobą, a w inny sposób rozmawia się z dzieckiem na temat agresji Rosji oraz obaw z nią związanych.

Wyrażanie emocji oraz stanowiska 

Prace plastyczne lub techniczne

Bardzo pomocne dla dziecka może być wyrażenie swoich uczuć oraz opinii na temat wojny w Ukrainie. Możemy zaproponować dziecku, aby namalowało obrazek, którym wyrazi to, co czuje np. że solidaryzuje się z Ukrainą, chce pokoju na świecie oraz pragnie, aby wszyscy byli przyjaciółmi.

Powstały obrazek możemy wywiesić w oknie, nad biurkiem dziecka czy też na lodówce w kuchni. Dziecko nauczy się w ten sposób, że może i powinno wyrażać swoje uczucia oraz swoje zdanie na różne tematy. Da mu to poczucie, że zrobiło coś, aby pomóc mieszkańcom kraju, w którym toczy się wojna.

Współudział w oferowaniu pomocy uchodźcom

Dziecko możemy także zaangażować w pomoc dla uchodźców. Możemy je zapytać, czy chce oddać swoją maskotkę dla dzieci z Ukrainy, a może podzieli się swoim kieszonkowym. Jeśli nasze dziecko ma kolegę z Ukrainy możemy mu zaproponować, aby zaprosiło go do siebie lub zaplanować wspólne wyjście. Możemy także zaoferować, że zapytamy jego rodziców, czy czegoś potrzebują. Wszystko to sprawi, że nasze dziecko nie będzie czuło się bezsilne wobec zaistniałej sytuacji.

W rozmowie z dzieckiem – nie tylko na temat wojny w Ukrainie, powinniśmy zwrócić uwagę na to, aby język oraz podawane informację dostosować do wieku dziecka. Nie powinniśmy traktować dzieci, jak osoby dorosłe. Niezwykle ważne jest jednak, aby nie zakładać, że dzieci i tak tego nie rozumieją lub że pewnych rzeczy nie powinny wiedzieć. Dzieci mają prawo do otrzymania prawdziwych informacji na zadawane przez nich pytania. Zadaniem rodzica jest podanie ich w odpowiedni sposób.